پرلیت نوعی سنگ آتشفشانی از نوع سیلیکات آلومینیوم، سدیم و پتاسیم است که بشر از حدود قرن سوم قبل از میلاد آن را به عنوان یک شیشه آتشفشانی می‌شناخته است. پرلیت از لغت پرل به معنای مروارید که یک کلمه فرانسوی است گرفته شده است.
بخش عمده معادن این کانی غیر فلزی در اطراف شهر میانه در استان آذربایجان شرقی است. برای اینکه پرلیت در صنعت مورد استفاده گیرد ابتدا باید منبسط شود. برای این کار، پس از استخراج سنگ پرلیت از معدن، آن را خرد کرده، سپس دانه‌بندی و خشک می‌کنند. بدین ترتیب پرلیت خام بدست می آید.
پس از دانه‌بندی و خشک‌کردن، پرلیت خام آماده پخت و منبسط شدن در کارخانه‌های انبساط پرلیت می شود. عمل انبساط، در کوره‌های ثابت عمودی همراه یا بدون پیش گرم‌کن انجام می شود.
ابتدا پرلیت در پیش گرم‌کن تا حدود 400 الی 500 درجه سانتیگراد گرم شده و در مرحله بعد وارد کوره اصلی می‌گردد. در کوره اصلی، پرلیت در دمای حدود 700 الی 1350 درجه سانتیگراد انبساط پیدا می کند.
این افزایش حجم، به علت وجود 2 الی 5 درصد آب در درون پرلیت است که سبب نرم شدن و انبساط آن می‌شود. آب موجود در پرلیت تبدیل به هزاران حباب شیشه‌ای نازک در آن می شود. سبکی و خواص استثنایی که پرلیت پیدا می‌کند بخاطر وجود همین حباب‌های شیشه ای است. بعد از افزایش حجم، پرلیت وارد سیکلون شده و پس از خنک شدن مجددا دانه‌بندی می‌گردد. نهایتا، در انتهای خط تولید، گرد و خاک آن گرفته می‌شود.
قطر ذرات پرلیت پس از افزایش حجم حدود 3 برابر و حجم آن 27 برابر می‌گردد. چگالی پرلیت خام حدود 1200 کیلوگرم بر مترمکعب است که پس از انبساط، چگالی آن حدودا کمتر از ده درصد چگالی اولیه، یعنی حدود 30 الی 400 کیلوگرم در مترمکعب می شود. (بطور میانگین در اغلب موارد حدود 150-100 کیلوگرم در مترمکعب) .
پرلیت با بیش از 1500 نوع کاربرد، نقش بسیار مهمی در صنایع مختلف دارد. مهمترین کاربردهای آن در صنعت ساختمان بشرح زیر است :
- ساخت قطعات بتنی سبک و قطعات پیش ساخته
- کروم بندی سقف
- شات کریت
- پلاسترها (گچ و پرلیت)
- پوشش پلی استری
از موارد استفاده دیگر پرلیت می‌توان به کاربرد آن به عنوان اندود مقاوم در مقابل آتش و نیز عایق حرارتی در درجه حرارت‌هایی که عایق‌کاری در دماهای بین 200 تا 800 درجه سانتیگراد مورد نیاز است نام برد
